مقایسه اثر بخشی روش های مداخله رفتاری- شناختی، روش های القاء خلق و آموزش مهارت های اجتماعی بر بهزیستی روانشناختی فرزندان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه

چکیده هدف اصلی این پژوهش مقایسه اثربخشی مداخله رفتاری- شناختی ، آموزش مهارت های اجتماعی و روش های القاء خلق و تصویر سازی ذهنی بر بهزیستی روانشناختی فرزندان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (p. t. s. d)بود. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه گواه اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش تمامی فرزندان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه در سال تحصیلی 1389-1388 در شهر اصفهان بود که از میان آنان تعداد 160 نفر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. به این ترتیب که از نواحی پنجگانه آموزش و پرورش، ناحیه پنج و از میان فرزندان جانبازان این ناحیه 120 نفر از مجموع 726 نفر فرزند جانباز 14 تا 18 ساله با حمایت ستاد شاهد ناحیه 5 انتخاب و به روش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند. آزمودنی ها با استفاده از مصاحبه تشخیصی جامع بین المللی((cidi بررسی شده تا موارد اختلالات روانی که احتیاج به مداخلات دارویی داشتند، از تحقیق حذف شوند. 60 نفر دختر و 60 نفر پسر به طور تصادفی در سه گروه آزمایش مداخله رفتاری- شناختی، آموزش مهارت های اجتماعی و روش های القاء خلق و تصویر سازی ذهنی و همچنین گروه گواه گمارده شدند (هر گروه 15 نفر). گروه های آزمایش تعداد 8 جلسه 90 دقیقه ای و به مدت دو و نیم ماه تحت مداخلات یاد شده قرار گرفتند و گروه گواه این مداخلات را دریافت نکرد. ابزار اندازه گیری در این پژوهش پرسشنامه جمعیت شناختی محقق ساخته و پرسشنامه بهزیستی روانشناختی برومندو مولوی(1383) بود. پس از اعمال مداخله پس آزمون اجرا شد و 4 ماه بعد پیگیری اجرا شد. نتایج حاکی از آن بود که مداخله رفتاری- شناختی(p?0. 001) و روش های القاء خلق و تصویر سازی ذهنی(p?0. 004) و آموزش مهارت های اجتماعی(p?0. 002) در افزایش بهزیستی روانشناختی فرزندان جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه در مراحل پس آزمون و پیگیری و در مقایسه با گروه گواه موثر بود. در مرحله پیگیری بین دو مداخله رفتاری – شناختی و القاء خلق در افزایش بهزیستی روانشناختی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در مجموع این تحقیق استفاده از مداخله های القاء خلق و رفتاری- شناختی را جهت افزایش بهزیستی روانشناختی پیشنهاد می کند.